فراز5-4
فراز4و5
«اَللَّهُمَّ فَإِذْ أَفَدْتَنَا الْمَعُونَةَ عَلَى تِلاَوَتِهِ وَ سَهَّلْتَ جَوَاسِی أَلْسِنَتِنَا بِحُسْنِ عِبَارَتِهِ فَاجْعَلْنَا مِمَّنْ یرْعَاهُ حَقَّ رِعَایتِهِ وَ یدِینُ لَكَ بِاعْتِقَادِ التَّسْلِیمِ لِمُحْكَمِ آیاتِهِ وَ یفْزَعُ إِلَى الْإِقْرَارِ بِمُتَشَابِهِهِ وَ مُوضَحَاتِ بَینَاتِهِ»(۴)
«خداوندا، همچنان كه ما را به تلاوت قرآن یارى دادى و به عبارات نیكویش خشونت از زبان ما بر گرفتى، اینك ما را از كسانى قرار ده كه در نگهداشت و حراست او آن سان كه در خور اوست سعى مىورزند و با اعتقاد به تسلیم در برابر آیات محكماتش، تو را عبادت مىكنند و در برابر متشابهات و دلایل واضحاتش از سر تسلیم اقرار مىنمایند.»
«اَللَّهُمَّ فَإِذْ أَفَدْتَنَا الْمَعُونَةَ عَلَى تِلاَوَتِهِ» این توفیق خداست که انسان به طرف قرآن كشیده می‌شود و آیات وحی را تلاوت می‌كند. خودِ همین قرائت قرآن، پذیرائی از طرف خداست، در محضر قرآن نشستن، برای مؤمن یک نوع تشریفات است. گاهی برای این‌که هدایت برایتان حاصل شود، باید به زیارت امام رضا-علیه‌السلام- بروید، اما گاهی همین که در محضر قرآن قرار می‌گیرید، همان هدایت بدون کم و کاست برای شما حاصل می‌شود، این عون و یاری خداست. «وَ سَهَّلْتَ جَوَاسِی أَلْسِنَتِنَا بِحُسْنِ عِبَارَتِهِ» ببنید امام-علیه‌السلام- چه نعمتی را بازگو می‌كند! این که قدرت تکلم زبان شما به حدی رسیده است که می‌توانید عبارت‌های قرآن را تلاوت كنید. در حال حاضر شاید این امر برای من و شما عادی شده باشد، اما خیلی‌ها هفتاد سال دارند، هنوز به این مرحله نرسیده‌اند که قرآن بخوانند، برخی فارسی زبانان به راحتی به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند، اما نمی‌توانند قرآن را تلاوت کنند، زبانشان در تلاوت قرآن گره دارد. انسان باید از این نعمت خداوند به خوبی استفاده کند. «فَاجْعَلْنَا مِمَّنْ یرْعَاهُ حَقَّ رِعَایتِهِ» «جعل» آنی است، خداوند آن را در وجودت قرار می‌دهد. خداوندا! کاری کن سلوکمان مثل قرآن شود، مبادی آداب قرآن شویم. «وَ یدِینُ لَكَ بِاعْتِقَادِ التَّسْلِیمِ لِمُحْكَمِ آیاتِهِ» تسلیم آیات قرآن بودن، به سادگی حاصل نمی‌شود، رعایت حق می‌خواهد. «وَ یفْزَعُ إِلَى الْإِقْرَارِ بِمُتَشَابِهِهِ وَ مُوضَحَاتِ بَینَاتِهِ» ما جزو کسانی باشیم که اهل رعایت حق تلاوت قرآن هستند، قرآن روی ما تأثیر بگذارد، رعایت کننده آداب و دستورات قرآن باشیم، اعتقاد و تسلیم برایمان حاصل شود، اقرار کنیم برخی آیات قرآن محکم و برخی متشابه‌اند.
«اَللَّهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیكَ مُحَمَّدٍ – صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ – مُجْمَلاً وَ أَلْهَمْتَهُ عِلْمَ عَجَائِبِهِ مُكَمَّلاً وَ وَرَّثْتَنَا عِلْمَهُ مُفَسَّراً وَ فَضَّلْتَنَا عَلَى مَنْ جَهِلَ عِلْمَهُ وَ قَوَّیتَنَا عَلَیهِ لِتَرْفَعَنَا فَوْقَ مَنْ لَمْ یطِقْ حَمْلَه»(۵)
«خداوندا، تو این قرآن را بىهیچ شرح و تفسیرى، بر پیامبرت محمد-صلى‌الله علیه‌و‌آله‌وسلم- فرستادى و علم به شگفتی‌هایش را سراسر به او الهام فرمودى، و علم تفسیر آن را به ما به میراث دادى و ما را بر آن كس كه از علم قرآنش بهرهاى نبود برترى نهادى و ما را به شناخت قرآن توانایى بخشیدى، تا بر كسانى كه یاراى حمل آن ندارند شرف و برترى دهى.»
این عبارت، عبارت خیلی عجیبی است؛ امام سجاد-علیه‌السلام- مطلب مهمی را مطرح کرده‌اند. «اَللَّهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیكَ مُحَمَّدٍ – صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ – مُجْمَلاً» خدایا، قرآن را به صورت مجمل، یعنی همین کلیات مطرح شده، بر پیامبرت-صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم- نازل کردی. گفته شد نماز بخوانید، روزه بگیرید، حج به جا آورید و …، اما جزئیات آن مطرح نشد. رمز و راز تفصیل احکام دین به دست پیامبر اکرم-صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم- است. کسی نباید به خود اجازه دهد مفسر شود، دین بیاورد، در تفسیر قرآن هم باید سر سفره‌ی اهل‌بیت-علیهم‌السلام- نشست. اگر هم کسی می‌خواهد مطلبی را واضح کند، باید به دنبال همان تبیینی برود که پیامبر-صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم- داشتند. «وَ أَلْهَمْتَهُ عِلْمَ عَجَائِبِهِ مُكَمَّلاً» به پیامبر اکرم-صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم- عجائب این رمز و راز الهام شده است. در روایت است که دورترین چیز از عقل(یعنی چیزی که عقل به آن دسترسی ندارد) تفسیر قرآن است. «وَ وَرَّثْتَنَا عِلْمَهُ مُفَسَّراً» این علم از طریق ائمه-علیهم‌السلام- به ما رسیده است. مثلاً تفسیر نورالثقلین و تفسیر برهان تفاسیر روائی هستند. در حال حاضر آقای شب‌زنده‌دار مبانی تفسیر دارند، آقای مصطفوی تفسیر روشن را نوشته‌اند، این آقایان مواظبت کرده‌اند از چهارچوب خارج نشوند.
«وَ فَضَّلْتَنَا عَلَى مَنْ جَهِلَ عِلْمَهُ» ما را بر کسانی که از علم قرآن چیزی نمی‌دانند فضیلت و برتری بخشیدی. کسانی هستند که نسبت به این ارث جهل دارند، به دنبال این علم نیامدند، درِ خانه‌ی اهل‌بیت-علیهم‌السلام- زانو نزده‌اند، از خودشان چیزهایی بافته‌اند و حرف‌هایی زده‌اند که باید در آن دنیا جوابگو باشند. مطالبی را به عنوان تفسیر قرآن ارائه دادند که یک کلمه‌اش هم درست نبود. ممکن است یک سری مطالب خوب هم گفته باشند، اما شما را از فهم قرآن دور می‌کنند. «وَ قَوَّیتَنَا عَلَیهِ لِتَرْفَعَنَا فَوْقَ مَنْ لَمْ یطِقْ حَمْلَه» اگر ائمه-علیهم‌السلام- این مطالب را نمی‌فرمودند، ما حامل قرآن نمی‌شدیم، طاقت حمل قرآن در وجودمان شکل نمی‌گرفت. اگر می‌خواهید قرآن را بفهمید باید به درِ خانه‌ی اهل‌بیت-علیهم‌السلام- بروید.