بسم الله الرحمن الرحیم
خطر ناامیدی
«اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِيهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَى طَاعَتِكَ وَ الْقَادَةِ إِلَى سَبِيلِكَ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا كَرَامَةَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ»
القای ناامیدی از سوی شیطان بر قلب مؤمن
گاهی برای مؤمن وضعیتی پیش میآید که زمینگیر و بیچاره شده و در زندگی احساس شکست میکند. احساس میکند که رحمت خدا رفته، تنها مانده و نزدیک است که هجوم مصائب، او را از پا درآورد. این یک فتنه شخصی برای این مؤمن است. گاهی نیز فتنه وارد جامعه میشود و جامعه را گرفتار میکند.
همینجا است که شیطان یقه مؤمن را میگیرد و هویّتش را به زیر سؤال میبرد؛ مؤمنی که سالها برای خدا کار کرده و حدود دین را رعایت کرده و غیرت دینی دارد، الان بر اساس یک ظاهر ناموفق و شکستخورده، این گمانها را پیدا میکند. مثلا با خود میگوید: سالها در حوزه درس خواندهام؛ اما نه کتابی نوشتهام، نه تدریسی دارم، نه شهرتی و…؛ این افکار برای من عنوان ناموفق را ایجاد میکند و باعث میشود که موفقیت حقیقی و ریشهدار من را که صرف عمر در این راه درست است را زیر سؤال ببرد. اینکه من در اندیشه نتیجه کار باشم و از این نکته که در دستگاه دین بزرگ شدهام، غافل شوم، باعث پیدایش این ناامیدیها میشود.
حضرت زهرا _سلاماللهعلیها_ در خواب میبینند که پیامبر اکرم _صلیاللهعلیهوآله_ به منزل ایشان آمده و میفرمایند: امیرالمؤمنین _علیهالسلام_ و فرزندان را خبر بده که میخواهیم با یکدیگر به بیرون رفته و گوسفندی را کباب کنیم. این خوابِ حضرت زهرا _سلاماللهعلیها_ هشت مرحله داشت که در مرحله هشتم، پیامبر _صلیاللهعلیهوآله_ و همه کسانی که از آن غذا میل کرده بودند از دنیا میروند. وقتی صبح حضرت از خواب بیدار میشوند، همین خواب تعبیر میشود و با پیامبر _صلیاللهعلیهوآله_ به بیرون میروند و تمام مراحل آن خواب تا مرحله هفتم اتفاق میافتد. به همین دلیل حضرت زهرا _سلاماللهعلیها_ نگران میشوند که نکند مرحله هشتم (رحلت پیامبر) نیز رخ دهد؛ لذا گریه و بیتابی شدیدی میکنند. وقتی پیامبر _صلیاللهعلیهوآله_ علت را از ایشان جویا میشوند، ایشان خواب شب گذشته خود را نقل میکند. پیامبر _صلیاللهعلیهوآله_ میفرماید: خدا میخواهد به مؤمن فقط بشارت برسد و حتی خواب بد نیز نبیند؛ اما شیطان چون نمیتواند این حالت عافیت را در مؤمن ببیند، دخالت و تصرف میکند تا او حتی در خواب، اذیت شود. این مرحله هشتم خواب را شیطان دخالت کرده است؛ لذا نگران نباش و ما با عافیت برمیگردیم.
هر جا دیدید خاکستر یأس بر سر شما ریخته شده؛ بدانید که شیطان به سراغ شما آمده و بنا دارد بین شما و اهلبیت _علیهمالسلام_ فاصله بیندازد؛ حتی در مواردی که کاری برخلاف عقل انجام میدهید و خرابکاری میکنید و مواظبت لازم را انجام نمیدهید، مثل اینکه با فرد ناشایستی مشورت میکنید.
خداوند؛ یاور مؤمنان مواظب
خدا حتی شکستهای ظاهری مؤمن را به یک قوت قلب برای او تبدیل میکند. مؤمن مواظبت دارد و خدا او را رها نمیکند. الان داعش چه کسی را دارد؟ اما رزمندههای ما وقتی در مقابل آنها میایستند، هر اتفاقی که برایشان بیفتد، خیر، سعادت و «إحدی الحُسْنَیَیْن» است.
با وجود اینکه ظاهر برجام بد است؛ ولی باطن آن خیر است. ما چگونه میتوانستیم خط برخی را جدا کنیم و ثابت کنیم که دست آنها در دست آمریکاست. با پذیرفتن برجام این اتفاق افتاد. باید دو راه و دو خط از یکدیگر جدا شود: یکی بگوید خدا و دیگری بگوید آمریکا. به ما دستور دادهاند که حتی با یک گناه همراه نباشیم، چه رسد به همراهی با طاغوت. سیدحسن نصرالله که یک شبه به اینجا نرسیده است. اموری را پذیرفته و اموری را رد کرده تا به این جایگاه رسیده است.
حمله شیطان هنگام حواسپرتی ما از صاحبالام_عجلاللهتعالیفرجهالشریف_
من اینطور میفهمم که وقتی ما صاحب داریم و حواسمان از صاحبمان پرت میشود، شیطان به سراغ ما میآید. چند روایت درباره این موضوع برایتان میخوانم:
این کلمات از امام زمان _عجلاللهتعالیفرجهالشریف_ و برای خصوص زمان غیبت است:
«وَ لَوْ لَا مَا عِنْدَنَا مِنْ مَحَبَّةِ صَلَاحِكُمْ وَ رَحْمَتِكُمْ وَ الْإِشْفَاقِ عَلَيْكُمْ لَكُنَّا عَنْ مُخَاطَبَتِكُمْ فِي شُغُل؛ اگر علاقهمند به اصلاح و رستگاری شما نبودیم و نسبت به شما دلسوزی و شفقت نداشتیم، شما را رها میکردیم و به کار خود مشغول میشدیم.»
ناامیدی؛ عامل جدایی از اهلبیت_علیهمالسلام_
ائمه _علیهمالسلام_ قرار است از پدر و مادر نسبت به ما مهربانتر باشند؛ مگر پدر و مادر از فرزندش رو برمیگرداند؟ امام میفرمایند: اشفاق و رحمت ما باعث میشود که بالای سر شما باشیم و از شما رو برنگردانیم. فقط باید مواظب باشیم که یأس سراغمان نیاید. ارتباط بین ما و حضرت با یأس قطع میشود اما با گناه و قضا شدن نماز قطع نمیشود.
امام رضا _علیهالسلام_ شنیدند که حمیدبنقحطبه چون شصت سید را به دستور هارون الرشید سر بریده، نماز را ترک کرده است. فرمودند: یأس او از رحمت الهی از آن گناه (به شهادت رساندن شصت سید) بزرگتر است. آیا ما شصت سید را سر بریدهایم؟ خواستیم مستحبی را انجام دهیم و رسوا شدیم؛ مهم نیست. نباید اجازه بدهیم یأس سراغ ما بیاید. نگذارید اعتقاداتتان از هم گسسته شود و تار و پود این فرش بههم بریزد.
توجه امام زمان _عجلاللهتعالیفرجهالشریف_ به مؤمنان
امام زمان _علیهالسلام_ میفرمایند:
«وَ أَنَا أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الْعَمَى بَعْدَ الْجَلَاءِ وَ مِنَ الضَّلَالَةِ بَعْدَ الهُدی وَ مِنْ موبِقَاتِ الْأَعْمَالِ وَ مُرْدِيَاتِ الْفِتَنِ، الم أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ كَيْفَ يَتَسَاقَطُونَ فِي الْفِتْنَةِ وَ يَتَرَدَّدُونَ فِي الْحَيْرَةِ وَ يَأْخُذُونَ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَارَقُوا دِينَهُمْ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ عَانَدُوا الْحَقَّ أَمْ جَهِلُوا مَا جَاءَتْ بِهِ الرِّوَايَاتُ الصَّادِقَةُ وَ الاخْبارِ الصَّحیحَة اَوْ عَلِموا فَتَناسْوا؟ او ما تَعْلَمونَ اَنَّ الاَرْضَ لاتَخلوا مِنْ حُجَّةٍ اما ظاهِراً اَوْ مَغْمُوراً؟؛ به خدا پناه میبرم از کورى بعد از روشنایى و روشنبینى؛ و از گمراهى بعد از هدایت؛ و از چیزهایى که موجب نابودى اعمال میشود؛ و به او پناه میبرم از آزمایشهاى هلاککننده؛ زیرا خداوند متعال میفرماید: آیا مردم تصور میکنند همین که گفتند ایمان آوردیم رها میشوند و مورد آزمایش قرار نمیگیرند؟ چگونه است که به فتنه افتاده در وادی سرگردانی گام میسپارند؟ و به چپ و راست منحرف میشوند؟ از دین خود دوری گزیدهاند یا در دین خود دچار تردید شدهاند؟ با حق درآویختهاند یا از روایات راست و درست بیخبرند؟ یا آگاهند و خود را به فراموشکاری میزنند؟ مگر نمیدانند که زمین هرگز خالی از حجت نخواهد بود، یا ظاهر و آشکار و یا غائب و پنهان؟»
«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الْعَمَى بَعْدَ الْجَلَاءِ»
به خدا پناه میبرم از اینکه کسی که بهدست ما هدایت شده بود، دوباره گمراه شود؛ سراغ موسیقی و شطرنج و … رفته است. باید هرچند در ظاهر برگردید و هزار خوبی داشته باشید.
«وَ مِنَ الضَّلَالَةِ بَعْدَ الْهُدَى»
مثلا پیش از این، نمازجماعت میخوانده است، اما الان نماز واجبش را نیز نمیخواند. زیارت امام رضا _علیهالسلام_ میرفته و الان نمیرود.
«وَ مِنْ مُوبِقَاتِ الْأَعْمَالِ وَ مُرْدِيَاتِ الْفِتَنِ»
الان گناهان ما یک ذره است، اما به مرور زیاد شده، دامن ما را میگیرد. روایت است که شیعیان ما وقتی به عاقبت بهخیریِ نیکو میرسند که از گناهان نهی شده، احتراز کنند.
لزوم پرداختن بیشتر به مستحبات در شرایط گناهآلود امروزی
امروزه بر خلاف سابق، گناه بر ما محیط است؛ صوت و تصویر و پیامک و… . لذا در این وضعیت باید به نوع دیگری از خودمان محافظت کنیم. نمیشود با هفده رکعت نماز حفظ شد. باید نمازشب بخوانید؛ لاالهالاالله بگویید؛ بر مصیبتهای اباعبدالله _علیهالسلام_ گریه کنید؛ هر روز بر زبان، تربت سیدالشهداء _علیهالسلام_ بزنید تا حفظ شوید. این نکته اخیر مهم است. چند لقمه به بچههای یتیم و فقیر بدهید تا حفظ شوید. به والدین رسیدگی کنید تا حفظ شوید. اگر کسی زن خوب، شوهر خوب، بچه خوب و زندگی خوب میخواهد، باید این امور را رعایت کند. دعای شب جمعه؛ «یا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیّه…» را ده بار بخوانید. این ذکر را هر روز ده مرتبه تکرار کنید:
«عَنِ النَّبِيِّ _صلیاللهعلیهوآله_ مَنْ قَالَ هَذِهِ الْكَلِمَاتِ فِي كُلِّ يَوْمٍ عَشْراً غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ أَرْبَعَةَ آلَافِ كَبِيرَةٍ وَ وَقَاهُ مِنْ شَرِّ الْمَوْتِ وَ ضَغْطَةِ الْقَبْرِ وَ النُّشُورِ وَ الْحِسَابِ وَ الْأَهْوَالِ كُلِّهَا وَ هُوَ مِائَةُ هَوْلٍ أَهْوَنُهَا الْمَوْتُ وَ وُقِيَ مِنْ شَرِّ إِبْلِيسَ وَ جُنُودِهِ وَ قُضِيَ دَيْنُهُ وَ كُشِفَ هَمُّهُ وَ غَمُّهُ وَ فُرِّجَ كَرْبُهُ وَ هِيَ هَذِهِ:
أَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخَاءٍ الشُّكْرُ لِلَّهِ وَ لِكُلِ أُعْجُوبَةٍ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ لِكُلِّ مُصِيبَةٍ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ وَ لِكُلِ ضِيقٍ حَسْبِيَ اللَّهُ وَ لِكُلِّ قَضَاءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ وَ لِكُلِّ طَاعَةٍ وَ مَعْصِيَةٍ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.»
همت داشتن برای دریافت رحمت الهی
ما هستیم که یأس و شکست را قبول میکنیم. لذا نباید بگذاریم این حالت بر ما غلبه کند. من در تلویزیون، فرد معلولی را دیدم که فقط با یک دست سالم از تمام پلههای برج میلاد بالا رفت. ما میخواهیم یازده رکعت نماز با دو تا پای سالم و محکم بخوانیم، آیا نمیشود؟! یک ذره همت داشته باشیم و خودمان را نشان بدهیم تا آن رحمت واسعه خدا که بالای سر ماست به ما برسد.
وظیفه ما؛ قرار دادن خود در معرض فیوضات خداوند
یکی از اموری که باید به آن توجه داشته باشیم این است که خود را در معرض فیوضات خداوند قرار دهیم. وظیفه ما همین است که در معرض این فیوضات باشیم. مثلا قرآن را باز کنیم و خود را در معرض آن قرار دهیم. آنچه از قرآن به قلب ما میتابد، بسیار مهمتر است از مطالبی که از قرآن میفهمیم؛ زیرا آن چیزی که از طرف خدای متعال در قلب و وجود ما نفوذ میکند، مهم است.
امام صادق _علیهالسلام_ فرمودند: «الْعِلْمُ نُورٌ يَقْذِفُهُ اللَّهُ فِي قَلْبِ مَنْ يَشَاءُ؛ علم نوری است که خداوند آن را در قلب هر کسی که بخواهد قرار میدهد.» یعنی علم نور است، نه اینکه ما آن را کسب کنیم؛ بلکه ما فقط میتوانیم اصطلاحات، لغات و معانی را کسب کنیم؛ و ممکن است فردا آنها را فراموش کنیم. این الفاظ و اصطلاحات مادی هستند و لذا با مردن ما در همین دنیا باقی میماند و فقط حقیقت آن با ما به عالم دیگر منتقل میشود. ما باید خود را در معرض این نور قرار دهیم.
مثلا منزلمان را جلسه اهلبیت _علیهمالسلام_ قرار دهیم. به این شکل که در هر روز تمام اعمال خیری که در منزل انجام میشود، به نام و نیت یکی از معصومین _علیهمالسلام_ باشد. همچنین صبح با همین نیت از خانه بیرون برویم.
مذاکره علم، ما را در معرض این نور قرار میدهد. هنگام زیارت حرم امام رضا _علیهالسلام_ در معرض آن نور هستیم. ما از انوار و برکاتی که در حرم حضرت است، درک کاملی نداریم. هر لطفی نیز که به ما میشود از جانب خودشان است؛ نه بهخاطر خود ما. لذا با هر زیارت رشد و کمالی خارج از تصورمان پیدا میکنیم. کربلایی کاظم اصلا از آن حالت معنوی درکی نداشت؛ اما به او عنایت شد. از این قبیل عنایات و اتفاقات صدها بار برای ما نیز به اشکال مختلف رخ داده و میدهد.
پرهیز از در معرض شیطان بودن
باید مواظب باشیم که در معرض خداوند رحمان قرار بگیریم و از معرض شیطان حذر کنیم. اگر انسان در معرض شیطان قرار بگیرد، مورد غضب و نفرت خداوند واقع میشود. یک نگاه حرام، صرفا یک نگاه و لذت نیست؛ بلکه گاه باعث سلب توفیقی میشود که ممکن است بیست سال برای بهدست آوردنش زحمت کشیده است. ما نمیدانیم که بهخاطر یک حرف نادرست یا یک رفتار ظالمانه چه نعمتی را از ما میگیرند. پس باید مواظب باشیم تا در معرض خداوند رحمان قرار بگیریم و از معرض شیطان حذر کنیم.